Technopolia - czym jest? Technopolie na świecie i w Polsce

Współczesność to epoka, w której technologia stała się czymś więcej niż narzędziem - przeobraziła się w dominującą siłę organizującą życie społeczne, polityczne i gospodarcze. Pojęcie "technopolia" trafnie opisuje ten nowy porządek, w którym technologia nie tylko wspomaga, ale wręcz zastępuje tradycyjne instytucje kultury, edukacji czy etyki. W tym artykule przyjrzymy się bliżej temu zjawisku, analizując jego definicję, przejawy oraz wpływ na społeczeństwa, zarówno globalnie, jak i w kontekście Polski.

Czym jest technopolia? - Definicja

W takim porządku technologia uzyskuje autonomię w procesach kulturowych i społecznych – narzuca własne logiki działania, ustala hierarchie wartości i przekształca normy funkcjonowania jednostki w świecie. To stan, w którym decyzje, wiedza i sposoby komunikacji poddawane są coraz częściej regułom systemów technicznych, a społeczna debata i kontekst humanistyczny tracą na znaczeniu.

Neil Postman uważa, że technopolia to forma społeczeństwa, w której technologia nie tylko odgrywa dominującą rolę, ale również przejmuje funkcje kulturowe, poznawcze i organizacyjne, wypierając tradycyjne źródła wartości, autorytetu i sensu.

Langdon Winner uważa, że technopolia to system polityczny i społeczny, w którym technologia staje się nie tylko narzędziem, ale samodzielnym aktorem wpływającym na strukturę władzy, organizację społeczeństwa i kierunki rozwoju cywilizacji.

Evgeny Morozov uważa, że technopolia to stan, w którym społeczeństwo ulega złudzeniu, że każde złożone zjawisko społeczne da się rozwiązać przy pomocy technologii, ignorując przy tym aspekty etyczne, polityczne i kulturowe.

Charakterystyczne cechy technopolii

Technopolia to nie tylko termin opisujący wpływ technologii na życie społeczne, ale rzeczywistość, w której mechanizmy cyfrowe przejmują funkcje niegdyś zarezerwowane dla człowieka. W modelu tym zachodzą głębokie zmiany w strukturze społecznej, kulturze, sposobach podejmowania decyzji, a także w postrzeganiu autorytetu i prawdy. Jej cechy nie ograniczają się wyłącznie do technologicznego zaawansowania - dotyczą także przeobrażenia mentalności, wartości i relacji społecznych.

Dominacja algorytmów nad tradycyjną wiedzą
Jednym z fundamentów technopolii jest marginalizacja wiedzy przekazywanej przez tradycyjne instytucje, takie jak szkoły, uniwersytety czy wspólnoty kulturowe. Na ich miejsce wchodzą algorytmy, których decyzje opierają się na analizie ogromnych zbiorów danych. W społeczeństwach zdominowanych przez technologię algorytmy coraz częściej decydują o tym, jakie informacje uznajemy za wiarygodne, jakie produkty kupujemy, jak oceniamy kandydatów do pracy czy nawet z kim się komunikujemy. Zaufanie do maszyn i systemów obliczeniowych wyprzedza zaufanie do ludzkiego doświadczenia, mądrości i intuicji. Taki stan rzeczy prowadzi do przesunięcia punktu ciężkości z interpretacji na obliczenia, z sensu na skuteczność.

Automatyzacja decyzji a redefinicja autorytetu
W technopolii autorytet nie jest już oparty na wiedzy, etyce czy doświadczeniu. Coraz częściej uzależniony jest od kompetencji technicznych i zdolności do operowania systemami cyfrowymi. Osoby, które potrafią efektywnie zarządzać informacją, projektować oprogramowanie lub analizować dane, zyskują status społeczny, który dawniej przysługiwał filozofom, nauczycielom, pisarzom czy duchownym. W efekcie następuje przedefiniowanie ról społecznych - ekspert technologiczny zastępuje intelektualistę, a inżynier staje się nowym przewodnikiem cywilizacyjnym. W przestrzeni publicznej dominuje język techniczny, a debaty etyczne czy filozoficzne spychane są na margines.

Edukacja jako adaptacja do systemów technologicznych
W modelu technopolii zmienia się również rola edukacji. Nie służy już ona pielęgnowaniu dziedzictwa kulturowego, formowaniu charakteru ani refleksji nad światem. Przekształca się w system przygotowujący jednostki do sprawnego funkcjonowania w środowisku technologicznym. Programy nauczania koncentrują się na kompetencjach cyfrowych, kodowaniu, analizie danych i narzędziach automatyzujących pracę. Umiejętności humanistyczne, takie jak krytyczne myślenie, rozumienie kontekstu kulturowego czy sztuka prowadzenia dyskusji, tracą na znaczeniu. W takim środowisku edukacyjnym uczniowie i studenci stają się raczej operatorami systemów niż uczestnikami kultury.

Przemiany relacji międzyludzkich i społecznego zaufania
Zasady działania technopolii wpływają również na sposób, w jaki ludzie nawiązują i podtrzymują relacje. Interakcje społeczne są coraz częściej pośredniczone przez platformy cyfrowe, które nie tylko łączą użytkowników, ale także porządkują ich kontakty i wpływają na ich przebieg. Relacje stają się metrykalne, oparte na statystykach, polubieniach, ocenach i algorytmicznie dobranych treściach. Zaufanie między ludźmi bywa zastępowane przez zaufanie do systemu, a to, co kiedyś było budowane poprzez doświadczenie i bezpośrednią komunikację, dziś zostaje zaprogramowane i wystandaryzowane przez aplikacje.

Uzależnienie od technologii jako nowa forma podporządkowania
Technopolia nie opiera się na przymusie zewnętrznym, lecz na dobrowolnym podporządkowaniu. Użytkownicy oddają coraz więcej aspektów swojego życia pod kontrolę systemów cyfrowych, często nie dostrzegając, że rezygnują z autonomii. Wymiana prywatności na wygodę, wolności na personalizację, a refleksji na efektywność staje się codzienną praktyką. To podporządkowanie ma charakter strukturalny - nie wynika z decyzji jednostki, lecz z konstrukcji otaczającego ją świata. W ten sposób technopolia stabilizuje swój wpływ, nie potrzebując jawnej przemocy ani autorytarnej władzy.

Największe technopolie na świecie

Współczesny krajobraz gospodarczy i społeczny w coraz większym stopniu kształtowany jest przez globalne korporacje technologiczne, które osiągnęły niespotykany dotąd poziom wpływu. Ich działalność obejmuje niemal każdy aspekt życia - od komunikacji i rozrywki, przez edukację i zdrowie, po finanse i administrację publiczną. W świecie zdominowanym przez technologię, to właśnie te podmioty tworzą nowe reguły funkcjonowania społeczeństw.

Google (Alphabet)
Alphabet, spółka macierzysta Google, pełni funkcję jednego z głównych organizatorów globalnej przestrzeni informacyjnej. Jej usługi wyszukiwania, mapowania, poczty elektronicznej czy przechowywania danych stały się podstawą codziennej aktywności miliardów użytkowników. Dzięki systemowi Android, Google zyskał także dominującą pozycję w świecie urządzeń mobilnych. Co więcej, przez rozwój sztucznej inteligencji i narzędzi analitycznych, firma ta coraz silniej wpływa na sposób, w jaki przetwarzamy i rozumiemy dane. W praktyce oznacza to nie tylko kontrolę nad informacją, ale również nad procesem jej selekcji i prezentacji, co wpływa na percepcję rzeczywistości w skali masowej.

Amazon
Amazon rozpoczął jako księgarnia internetowa, lecz obecnie stanowi globalny ekosystem handlowy, logistyczny i technologiczny. Jego rola wykracza daleko poza sprzedaż - firma zarządza jedną z największych infrastruktur chmurowych na świecie (AWS), obsługującą tysiące serwisów i instytucji publicznych. Amazon stał się też twórcą nowych modeli pracy, opartych na automatyzacji i analizie danych w czasie rzeczywistym. Algorytmy firmy decydują o logistyce, zarządzaniu zapasami i predykcji popytu, co pozwala jej wyprzedzać konkurencję w niemal każdej dziedzinie, a zarazem sprawia, że inne firmy stają się od niej zależne.

Meta (Facebook)
Meta, dawniej znana jako Facebook, zbudowała imperium oparte na platformach społecznościowych, które przekształciły sposób, w jaki ludzie komunikują się, budują tożsamość i konsumują treści. Facebook, Instagram i WhatsApp stanowią obecnie główne kanały interakcji społecznej w wielu regionach świata. Meta wykorzystuje dane użytkowników do precyzyjnego targetowania treści, reklam i informacji, co wpływa na formowanie opinii publicznej, a także na procesy polityczne i społeczne. Jej wpływ jest tak rozległy, że ingerencje w algorytmy mogą zmieniać przebieg kampanii wyborczych, wywoływać masowe protesty lub kreować trendy kulturowe o zasięgu globalnym.

Apple
Apple stworzył markę, która wyznacza standardy estetyczne, użytkowe i statusowe w świecie technologii. Produkty tej firmy nie tylko spełniają funkcje praktyczne, ale stają się wyrazem przynależności do określonego stylu życia. Apple buduje swoje imperium na synergii sprzętu, oprogramowania i usług, tworząc zamknięty ekosystem, który silnie wiąże użytkownika z marką. Jednocześnie firma inwestuje w technologie zdrowotne, płatności mobilne i prywatność danych, kształtując nowe normy użytkowania technologii w codziennym życiu. To sprawia, że Apple odgrywa rolę nie tylko dostawcy narzędzi, ale też projektanta przyszłych form interakcji z cyfrowym światem.

Microsoft
Microsoft, ze swoim systemem Windows i pakietem Office, od dekad obecny jest w strukturach biurowych i edukacyjnych na całym świecie. Dziś jego rola rozszerzyła się na obsługę rozwiązań chmurowych, sztucznej inteligencji, komunikacji zdalnej oraz cyfrowej współpracy. Microsoft Teams, Azure czy GitHub stanowią narzędzia, bez których trudno wyobrazić sobie funkcjonowanie wielu instytucji. Dzięki swojej pozycji, firma ta ma realny wpływ na sposób, w jaki pracujemy, uczymy się i zarządzamy wiedzą w środowisku cyfrowym. Jej technologie stają się infrastrukturą dla wielu sektorów, w tym administracji publicznej, szkolnictwa wyższego i służby zdrowia.

Technopolie takie jak Google, Amazon, Meta, Apple i Microsoft dysponują zasobami, które niejednokrotnie przewyższają możliwości całych państw. Ich struktury działania, zdolność do gromadzenia danych i kontroli nad infrastrukturą cyfrową sprawiają, że ich wpływ wykracza poza rynek - obejmuje też politykę, prawo, edukację i kulturę. Prowadzą własne działania lobbystyczne, współtworzą regulacje międzynarodowe i inwestują w rozwiązania mające wpływ na rozwój cywilizacji. To czyni je aktorami o charakterze niemal państwowym, których decyzje rzutują na losy całych społeczeństw.

Technopolie w Polsce

Choć Polska nie jest postrzegana jako centrum innowacji technologicznej na skalę globalną, coraz wyraźniej zaznacza swoją obecność w strukturach społeczeństwa cyfrowego. Równolegle z rozwojem światowych gigantów technologicznych, również na krajowym gruncie powstają i umacniają się podmioty, które w sposób znaczący przekształcają krajobraz gospodarczy i społeczny, działając w zgodzie z zasadami charakterystycznymi dla technopolii.

Platformy cyfrowe jako nowi gracze rynkowi
Polska przestrzeń e-commerce rozwija się niezwykle dynamicznie, a jedną z jej najbardziej rozpoznawalnych instytucji jest Allegro. Platforma ta, mimo że skoncentrowana przede wszystkim na rynku krajowym, funkcjonuje na zasadach porównywalnych do globalnych serwisów takich jak Amazon. Allegro nie tylko ułatwia handel internetowy, ale również kształtuje standardy logistyczne, metody płatności i strategie konsumenckie. To ona decyduje o tym, jakie produkty trafiają na stronę główną, jakie oferty są promowane i jak interpretowane są zachowania użytkowników, co prowadzi do koncentracji władzy informacyjnej w rękach jednego systemu.

Sektor bankowy i automatyzacja procesów finansowych
Polski sektor finansowy należy do jednych z najbardziej zaawansowanych technologicznie w Europie. Banki działające w Polsce od lat inwestują w cyfrową obsługę klienta, rozwój bankowości mobilnej, a także algorytmy automatyzujące podejmowanie decyzji kredytowych i zarządzanie ryzykiem. Platformy takie jak mBank, ING, czy PKO BP wdrażają rozwiązania oparte na sztucznej inteligencji i uczeniu maszynowym, jednocześnie centralizując dane klientów w systemach, które umożliwiają szybką analizę i personalizację usług. W rezultacie relacja klient-bank przestaje być oparta na zaufaniu do doradcy, a staje się interakcją z systemem technologicznym, który ocenia, przewiduje i reaguje w czasie rzeczywistym.

Fintech i mobilne usługi płatnicze
Obserwujemy w Polsce gwałtowny rozwój firm z obszaru fintechu, takich jak Blik czy Revolut, który mimo zagranicznego pochodzenia zyskał ogromną popularność wśród polskich użytkowników. Technologie te redefiniują sposób zarządzania pieniędzmi, zastępując tradycyjne formy transakcji cyfrową wygodą. Blik, jako polska inicjatywa, zdobył szczególne znaczenie w procesie integracji systemów płatności z codzienną konsumpcją. Jego obecność w niemal wszystkich aplikacjach bankowych sprawia, że staje się on nie tylko narzędziem, ale infrastrukturą. To właśnie tego rodzaju rozwiązania zmieniają sposób, w jaki obywatele wchodzą w interakcje z gospodarką - w pełni cyfrowo, bezpośrednio i bez pośredników w postaci człowieka.

Telekomunikacja i kontrola nad przepływem informacji
Operatorzy telekomunikacyjni odgrywają coraz ważniejszą rolę jako zarządcy infrastruktury informacyjnej. Firmy takie jak Orange, Play, Plus czy T-Mobile inwestują w rozbudowę sieci 5G, rozwój usług chmurowych i rozwiązania z zakresu Internetu Rzeczy. Dzięki temu uzyskują nie tylko przewagę technologiczną, ale także możliwość gromadzenia i przetwarzania danych na niespotykaną wcześniej skalę. Telemetria, analizy zachowań użytkowników, lokalizacja i personalizacja usług tworzą nowy rodzaj relacji między dostawcą a odbiorcą, oparty nie na deklaracjach i potrzebach, lecz na danych i predykcjach.

Administracja cyfrowa jako element technopolii
Transformacja cyfrowa nie ominęła również administracji publicznej. Polska, poprzez rozwój platform takich jak ePUAP, Profil Zaufany czy aplikacja mObywatel, umożliwia coraz większą liczbę interakcji obywatela z państwem za pośrednictwem technologii. Dostęp do dokumentów, rejestrów, urzędów i usług publicznych odbywa się w pełni zdalnie. Centralizacja danych obywateli, możliwość zdalnej weryfikacji tożsamości i rosnąca liczba procedur realizowanych wyłącznie drogą elektroniczną tworzą strukturę, w której państwo funkcjonuje jako platforma. Choć zapewnia to wygodę i szybkość, wprowadza jednocześnie nowe formy nadzoru i zależności technologicznych, którym podlega obywatel.

Technopolie w Polsce mają nieco inny charakter niż ich globalne odpowiedniki - są mniej spektakularne, ale za to bardziej osadzone w codzienności. Kształtują one zachowania konsumenckie, sposób pracy, relacje z instytucjami oraz dostęp do informacji. Poprzez procesy cyfryzacji, automatyzacji i koncentracji danych, lokalne firmy i instytucje stopniowo przyjmują cechy organizacji technologicznie hegemonicznych. Tym samym Polska staje się uczestnikiem globalnych procesów, które redefiniują relacje społeczne, ekonomiczne i obywatelskie, nawet jeśli nie jest ich głównym architektem.

Wpływ cyfryzacji na rozwój technopolii

Cyfryzacja nie jest już jedynie procesem modernizacji - stała się fundamentem nowej organizacji życia społecznego, gospodarczego i politycznego. To właśnie za jej sprawą technopolie rozwinęły się z idei teoretycznej w realnie funkcjonujące struktury dominujące nad społeczeństwami. Rozszerzanie cyfrowych rozwiązań na kolejne obszary życia codziennego przyczynia się do wzrostu wpływu systemów technologicznych, które stopniowo przejmują rolę instytucji, dotąd odpowiedzialnych za przekazywanie wiedzy, organizację pracy czy rozstrzyganie sporów.

Zmiana infrastruktury codzienności
Wzrost znaczenia narzędzi cyfrowych przeorganizował podstawy codziennego funkcjonowania społeczeństw. Czynności tak proste jak zakupy, kontakt z lekarzem, dostęp do dokumentów urzędowych czy nauka coraz częściej odbywają się w całości online. Urządzenia mobilne stały się przedłużeniem tożsamości użytkownika, a aplikacje - interfejsem do świata zewnętrznego. W efekcie to nie człowiek decyduje o swoim otoczeniu, lecz aplikacja, która podpowiada, sugeruje, wybiera lub selekcjonuje dostępne opcje. Oprogramowanie, które miało służyć, staje się regulatorem działań.

Sztuczna inteligencja i decyzje bez człowieka
Cyfryzacja toruje drogę systemom opartym na sztucznej inteligencji, które nie tylko wspomagają analizę danych, ale także podejmują decyzje w imieniu człowieka. W administracji publicznej, bankowości, służbie zdrowia i logistyce coraz więcej procedur realizowanych jest automatycznie. Systemy scoringowe, rozpoznawanie obrazów, analiza języka naturalnego i prognozowanie zachowań przekształcają relację między jednostką a instytucją. Zamiast rozmowy z urzędnikiem czy doradcą, obywatel otrzymuje decyzję wygenerowaną przez algorytm. Takie środowisko sprzyja standaryzacji i automatyzacji, ale jednocześnie eliminuje niuanse, które nie mieszczą się w sztywnych ramach danych.

Narzędzia nadzoru i kontroli w społeczeństwie cyfrowym
Jednym z mniej zauważalnych, ale fundamentalnych efektów cyfryzacji, jest możliwość stałego monitorowania zachowań użytkowników. Każda aktywność w środowisku cyfrowym pozostawia ślad - lokalizacja, kliknięcia, czas oglądania, reakcje i wybory konsumenckie są rejestrowane i analizowane. Dane te wykorzystywane są nie tylko w celach komercyjnych, ale także do profilowania, oceny wiarygodności, przewidywania działań czy nawet nadzorowania obywateli. Mechanizmy nadzoru, kiedyś kojarzone z aparatami państwowymi, dziś są domeną korporacji. To one decydują, co użytkownik zobaczy, co zostanie ukryte, a co oznaczone jako niewłaściwe.

Cyfrowa zależność jako strukturalna rzeczywistość
Im bardziej cyfrowe systemy wnikają w struktury społeczne, tym trudniejsze staje się ich opuszczenie. Cyfryzacja wprowadza formę zależności, która nie opiera się na przymusie, lecz na wygodzie, szybkości i braku alternatyw. Rezygnacja z technologii staje się równoznaczna z wyłączeniem się z życia społecznego. W tej rzeczywistości każda nowa aplikacja, system czy narzędzie przyczynia się do wzmocnienia technopolii, nie dlatego że zmusza do posłuszeństwa, lecz dlatego, że nie pozostawia realnych możliwości wyboru. Codzienne czynności, których nie da się już zrealizować offline, stają się mechanizmem podtrzymującym władzę technologii nad jednostką.

Konsolidacja danych i centralizacja wiedzy
Cyfryzacja sprzyja także koncentracji danych w rękach nielicznych podmiotów. Wiedza o społeczeństwie, która kiedyś była rozproszona pomiędzy różne instytucje, dziś skupiana jest w bazach danych należących do korporacji lub państwowych systemów zarządzania informacją. Dane osobowe, zdrowotne, finansowe i społeczne analizowane są wspólnie, co umożliwia tworzenie pełnych profili jednostek. Taki model sprzyja efektywności i bezpieczeństwu, ale równocześnie daje ogromną władzę tym, którzy posiadają dostęp do algorytmów przetwarzających te dane.

Czy możliwy jest opór wobec technopolii?

W obliczu rosnącego wpływu technologii na każdą dziedzinę życia, pytanie o możliwość przeciwstawienia się technopolii staje się nie tylko uzasadnione, ale wręcz konieczne. Choć wydają się one strukturami niepodważalnymi, ich dominacja nie jest ostateczna ani nieunikniona. Opór wobec ich hegemonii istnieje i rozwija się w różnych formach - od spontanicznych działań jednostek, przez oddolne ruchy społeczne, aż po systemowe próby regulacji.

Ruchy społeczne jako wyraz sprzeciwu
W wielu krajach świata rosną inicjatywy społeczne, które stawiają sobie za cel ograniczenie wpływu technologii na życie prywatne, ochronę autonomii jednostki oraz przywrócenie równowagi między człowiekiem a maszyną. Organizacje te domagają się przejrzystości w stosowaniu algorytmów, prawa do bycia zapomnianym w sieci, ochrony przed masowym śledzeniem oraz realnej kontroli nad własnymi danymi. Protesty przeciwko systemom rozpoznawania twarzy, kampanie przeciw nadużyciom firm cyfrowych oraz społeczne audyty technologii pokazują, że opór nie tylko jest możliwy, ale bywa również skuteczny.

Polityczne i prawne mechanizmy regulacji
Coraz częściej na poziomie państwowym i ponadnarodowym podejmowane są próby ograniczenia wpływu największych korporacji technologicznych. Przykładem są inicjatywy Unii Europejskiej, takie jak Rozporządzenie o Ochronie Danych Osobowych (RODO) czy Akt o Usługach Cyfrowych (DSA), które mają na celu zwiększenie odpowiedzialności firm technologicznych za treści i dane użytkowników. Pojawiają się także działania zmierzające do rozbicia monopoli cyfrowych, opodatkowania platform globalnych oraz zwiększenia nadzoru nad algorytmicznym podejmowaniem decyzji. Choć legislacja ta często napotyka na silny opór lobbystyczny, stanowi istotny krok w kierunku odzyskania kontroli nad przestrzenią cyfrową.

Technologie jako narzędzie emancypacji
Paradoksalnie, to sama technologia może stać się narzędziem oporu wobec dominujących struktur. Inicjatywy promujące otwarte oprogramowanie, zdecentralizowane systemy komunikacji, niezależne wyszukiwarki czy alternatywne sieci społecznościowe umożliwiają tworzenie przestrzeni niezależnych od wielkich korporacji. Ruch wolnego oprogramowania, rozwój blockchainu i zainteresowanie technologiami peer-to-peer to przykłady rozwiązań, które oddają użytkownikom większą kontrolę nad narzędziami cyfrowymi. Dzięki temu możliwe staje się budowanie alternatywnego internetu - mniej zcentralizowanego, bardziej demokratycznego i odpornego na nadużycia.

Edukacja i świadomość społeczna jako fundament
Żaden opór nie będzie trwały bez odpowiedniego poziomu świadomości społecznej. Edukacja medialna, cyfrowa i filozoficzna pełni istotną rolę w budowaniu społeczeństwa odpornego na manipulację i zdolnego do refleksji nad kierunkiem rozwoju technologii. Tylko jednostki zdolne do krytycznego myślenia, rozumiejące mechanizmy działania platform, algorytmów i systemów cyfrowych, będą w stanie świadomie wybierać i wpływać na kształt środowiska cyfrowego. To nieustanna edukacja i rozmowa publiczna decydują o tym, czy technopolia pozostanie niepodważalną rzeczywistością, czy stanie się jedną z opcji, które społeczeństwo może odrzucić lub przekształcić.

Kultura cyfrowego obywatelstwa
Ostatecznie opór wobec technopolii nie polega jedynie na konfrontacji z technologią, ale na tworzeniu nowej kultury uczestnictwa. Kultura ta zakłada, że obywatel nie jest jedynie użytkownikiem systemów, ale współtwórcą przestrzeni cyfrowej. Odpowiedzialność, solidarność, otwartość i współpraca stają się wartościami, które mogą kształtować alternatywny model funkcjonowania w świecie zdominowanym przez technologię. Tylko poprzez zaangażowanie społeczne i odpowiedzialne korzystanie z dostępnych narzędzi, możliwe jest ograniczenie negatywnych skutków technopolii i odzyskanie wpływu nad kierunkiem rozwoju technologicznego świata.

Technopolia to zjawisko, które nie tylko definiuje współczesność, ale także stanowi wyzwanie dla przyszłości. Jej siła wynika z przenikania się technologii, wiedzy, władzy i ekonomii w jeden, spójny system. Zrozumienie tej struktury pozwala nie tylko lepiej poruszać się w cyfrowym świecie, ale również kształtować go w sposób bardziej odpowiedzialny i świadomy. W obliczu rosnącej dominacji technologii, refleksja nad technopolią staje się koniecznością, a nie luksusem.